2025 Yılında Türk Hukukunda Boşanma ve Nafaka Sistemi Değişiyor Mu?

2025 Yılında Türk Hukukunda Boşanma ve Nafaka Sistemine Derinlemesine Yaklaşım: Yasal Çerçeve, Uygulama Sorunları ve Reform Arayışları

I.Modern Toplumda Boşanma ve Ekonomik Adalet Dengesi

Aile birliği, sadece duygusal ve sosyal değil, aynı zamanda ekonomik bir birlikteliktir. Evliliğin son bulması, rekabet arasında sadece duygusal değil; mali, mülkiyet ve sorumluluğun sorumluluğuna son verir. İşte bu konumda nafaka sistemi devreye giriyor: boşanmanın ardından zayıf tarafın korunması, ekonomik adaletin sağlanması ve yaşam standartlarının çok keskin biçimde düşmemesi adına.

Ancak Türkiye'de 2025 yılı itibarıyla mevcut süreç yoksulluk nafakası sistemi, ciddi tartışmalara ve uygulama sorunlarına devam etmektedir. Bu kapsamlı Türk Medeni Kanunu'ndaki düzen, nafaka sisteminin anayasal, toplumsal ve pratik boyutlarını bütünsel olarak analiz etmektedir.

II. Türk Hukukunda Nafakanın Hukuki Dayanağı

1. Yoksulluk Nafakası – TMK m. 175

“Boşanma kusuru zayıflıktan düşecek taraf, kusuru daha ağır bir şekilde tükenmesiyle, diğer taraftan mali güç oranında süresiz olarak nafaka istemekle.”

Bu hükümde üç temel kriter yer alır:

- Nafaka talep eden taraf, boşanma nedeniyle zayıflığa düşmelidir.

- Talepte bulunan taraf, karşı pazara göre daha ağır kusursuzlukluluk.

- Nafaka süresiz olabilir.

Sistemin en çok eleştirilen kısmı da “süresizlik”'dir. Kadın veya erkek fark etmeksizin, yıllar boyunca bir kişinin ödeme yapması, yeniden evlenen eşler arasında eşitsizlik ve gerilim yaratabilir.

2. İştirak Nafakası – TMK m. 182

Velayeti kendisine verilmeyen eş, çocuğun bakım ve eğitim giderlerine mali gücü oranında katılmakla yetiniyor.

3. Tedbir ve Yardım Nafakası – TMK m. 197 ve 364 vd.

Evli kalınan süre boyunca veya boşanma sürecinde maddi desteğin sürdürülmesi işlemi devam eder.

III. Yargıtay Kararlarında Nafaka Uygulaması: Emsal Sorunlar

Yargıtay'ın genel yaklaşımı, mağduriyetin önlenmesi ve sosyal dengenin gözetilmesi yönündedir. Ancak bazı uygulamalarda dünyada ciddi adaletsizlik düzeyi yaratılmaktadır.

Emsal Karar: 2.Hukuk Dairesi 2012/5314 E., 2012/20189 K., 04.09.2012 T.

" Boşanma kusuru düşecek taraf, kusuru daha ağır sızıntıyla geçimi için diğer tüm mali güç oranlarında sürez olarak nafaka imkanı .

Bu parçalar, özellikle kısa süreli evliliklerde uzun süreli nafaka zorunluluğu doğurduğu için, çok sayıda erkek (ve bazı kadın) yaşam boyu maddi sorumluluklara neden olmakta.

IV. Uygulamadaki Aksaklıklar ve Adalet Tartışması

• Nafaka borcuyla yükümlü kişi yeniden evlenmese bile, önceki eşe nafaka ödemeye devam etmektedir.
• Nafaka alan işletmesinin çalışır durumda olması izlenmiyor.
• Taraflar arasında büyük bir ekonomik uçurum olmasa bile, yoksulluk nafakasına hükmedilebilmektedir.

Örneğin 6 ay süren bir evlilikte, 15 yıl süren nafaka ödemesi gerçekleşebilmektedir. Bu da adil, ölçülü ve hakkaniyetli olmayan bir uygulama doğurmaktadır.

V. Anayasa, Eşitlik İlkesi ve Nafaka

Anayasa’nın 10. maddesi uyarınca kadın ve erkek eşittir. Bu bağlamda, nafaka sisteminin bir tarafı sürekli borçlu hale getirmesi; diğer tarafı ise ömür boyu destek alan bir pozisyona yerleştirmesi, bu eşitliğe aykırılık tartışmalarını doğurmuştur.

Anayasa Mahkemesi henüz bu konuda açık bir iptal kararı vermemiştir. Ancak bireysel başvurular artmakta ve bu konudaki anayasal denge her geçen gün daha fazla tartışılmaktadır.

VI. 2025 Reform Taslakları: Süresiz Nafaka Kalkıyor mu?

1. Süreli Nafaka Sistemi

• Evlilik süresi 1 yıldan kısa olanlarda nafaka süresi 1 yıl ile sınırlı olabilir.
• 1-5 yıl arası evliliklerde 2-3 yıl; 10 yıl üstü evliliklerde 5 yıl kadar sürebilir.
• Hakim özel durumlarda (engellilik, yaşlılık, çocuk bakımı) süresiz nafakaya karar verebilir.

2. Devlet Destekli Nafaka Fonu

• Nafaka yükümlüsünün ödeme gücü yoksa devreye giren bir fon önerilmektedir.
• Böylece alacaklı mağdur edilmez, borçlunun omzundaki yük hafifletilir.
• Bu sistem, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı koordinasyonuyla çalışacak.

3. Zorunlu Arabuluculuk

• Nafaka miktarı ve süresi dava öncesinde uzlaşma ile belirlenecek.
• Mahkemeye gitmeden çözüm aranacak.
• Anlaşmazlık halinde dava yoluna geçilecek.

Süresiz nafaka şu an kaldırıldı mı?

Hayır, henüz yasalaşmış bir değişiklik yok. Ancak Meclis'te görüşülen düzenlemeler süreli nafaka sistemine geçişi hedefliyor.

Nafaka alacaklısı yeniden evlenirse ne olur?

Yeniden evlenme durumunda nafaka hakkı kendiliğinden sona erer. Ancak birlikte yaşama, nişanlı gibi yaşama durumlarında hâkim iptal kararı verebilir.

Erkek nafaka alabilir mi?

Evet. Medeni Kanun cinsiyet ayrımı yapmaz. Erkekler de yoksulluğa düşecekse nafaka alabilir. Bu kararlar istisna olsa da Yargıtay içtihatlarında mevcuttur.

İcra takibine rağmen nafaka ödenmezse ne olur?

İcra İflas Kanunu m. 344 gereği tazyik hapsi uygulanabilir. Bu, ödeme yapılana kadar süren bir özgürlükten yoksun bırakma işlemidir.

Nafaka ödenen eş çalışıyorsa nafaka kesilir mi?

Evet, bu son yıllarda Yargıtay tarafından dikkate alınmaktadır. Aktif iş gücünde olan veya düzenli geliri olan eşe nafaka ödenmesi hakkaniyet dışı olarak değerlendirilmiştir.

IX. Öneriler ve Gelecek Perspektifi

• Sosyal yardım ile yargısal çözüm bir arada sunulmalı.
• Tarafların özel durumlarına göre uyarlanabilir, esnek bir sistem oluşturulmalı.
• Kadının korunması ilkesinden vazgeçmeden, erkeğin ömür boyu borçlandırılması önlenmeli.

X. Sonuç

Nafaka sistemi reformu, yalnızca hukuki bir ihtiyaç değil, toplumsal barışın dönemi için bir korunacaktur. Kadının ekonomik olarak serbest kalması, bireyin ömrü boyunca cezalandırılmaması, çocuğun üstünlüğünü koruması, ancak sahip olduğu ve akılcı bir hukuk sistemiyle mümkündür. 2025, bu dengeyi sağlamak için bir fırsat olabilir. Detaylı bilgi almak için bize ulaşabilirsiniz.